12 653 07 00 
Kategorie:
Aktualizacja:
Przez wiele lat w przypadku pilnych a nagłych wydarzeń standardową procedurą pracownika było zgłoszenie urlopu na żądanie. Obecnie pojawiła się nowa opcja, która nie dla wszystkich jest w pełni zrozumiała. Rozjaśnijmy zatem na czym polega urlop z powodu siły wyższej i jakimi zasadami się kieruje.
Urlop z powodu siły wyższej – dodatkowe dni wolne?
Urlop z powodu siły wyższej to zupełnie nowy rodzaj dni wolnych, który obowiązuje od kwietnia 2023 r. Nie oznacza to jednak, że wyparł jeden z typów urlopów przysługujących pracownikom – są to kolejne wolne dni, nie wliczane do wymiaru urlopu wypoczynkowego, które jako pracownik możesz (ale nie musisz) wykorzystać w ciągu roku kalendarzowego. Na jakich zasadach możesz ubiegać się o jego udzielenie?
Czym właściwie jest “siła wyższa”?
Podstawowym problemem pojawiającym się w związku z nowym rodzajem urlopu jest: jak zdefiniować czym jest siła wyższa, do której działania trzeba się uciec, aby z niego skorzystać. Art. 1481 §1 Kodeksu Pracy mówi o kilku warunkach, których wystąpienie jest konieczne, aby móc o niej mówić. Zdarzenie wynikłe wskutek działania siły wyższej, uprawniające pracownika do rzeczonego urlopu, to takie, którego wystąpieniu nie dało się zapobiec, nie było możliwe do przewidzenia, ani zależne od woli pracownika. Zazwyczaj mowa jest o chorobie osoby bliskiej lub wypadku (własnym lub w rodzinie), przy czym warunkiem koniecznym jest aby obecność pracownika na miejscu była niezbędna. Z drugiej strony, możliwe jest włączenie również innych nagłych wydarzeń, takich jak nagła awaria w mieszkaniu pracownika, katastrofy żywiołowe (w tym pożary lub powodzie) albo zjawiska społeczne, polityczne i akty władzy publicznej o skali katastrofalnej.
Edukacyjny przykład
Aby rozjaśnić nieco sytuację, posłużmy się dwoma przykładami z życia, aby w kontrastowym środowisku pokazać, co kwalifikuje się do uzyskania urlopu z powodu siły wyższej, a co nie.
Urlop z powodu siły wyższej – przyznany
Odwozisz rano dziecko do szkoły; wysiada ono z samochodu, a Ty we wstecznym lusterku obserwujesz je aż przekroczy bramy posesji. Niestety, mimo, iż idzie ono chodnikiem, najeżdża na nie szkolny autobus, którego kierowca zasłabł, przyciskając pedał gazu. Pędzi prosto na Twoje dziecko, które nie zdąża odskoczyć w porę i zostaje uderzone (na szczęście jedynie łamie nogę). Zdarzenie jest nagłe, nie chciałeś aby do niego doszło i nie mogłeś mu zapobiec. Dotyczy ponadto członka Twojej rodziny, którego życie może być w niebezpieczeństwie, a Twoja obecność przy dziecku jest konieczna, choćby ze względów psychologicznych. Masz prawo otrzymać urlop z powodu siły wyższej w ten dzień.
Urlop z powodu siły wyższej – odrzucony
W wyniku opisanego powyżej wydarzenia, Twoje dziecko skierowane zostaje do szpitala. Okazuje się jednak, że złamanie jest wieloodłamowe i wymaga skomplikowanej operacji. Przydzielony zostaje termin na za dwa miesiące; pełen słusznego oburzenia czekasz jednak 60 dni, po czym zgłaszasz urlop z powodu siły wyższej – zostaje on odrzucony. Dlaczego? Pomimo że wydarzenie dotyczy poważnego stanu zdrowotnego bliskiej Ci osoby, będącej członkiem Twojej rodziny, nie mogłeś mu zapobiec ani nie chciałeś aby nastąpiło, nie jest ono nieprzewidywalne – termin wystąpienia znałeś od dłuższego czasu. W związku z tym możesz wziąć inny rodzaj urlopu, jednak w tym przypadku nie możesz powołać się na siłę wyższą.
Urlop z powodu siły wyższej – zasady
Ten rodzaj urlopu obwarowany jest jednak pewnymi dodatkowymi regułami. Po pierwsze, przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 h na rok – możesz wybrać jedną z tych opcji, przy czym pierwszy wniosek w danym roku kalendarzowym decyduje o ewentualnych kolejnych. Nie ma tu znaczenia, czy Twoja norma dobowa wynosi pełne 8 h, chyba że wynika ona z zatrudnienia na niepełny etat – wtedy wspomniany wymiar urlopu z powodu siły wyższej zmniejsza się proporcjonalnie. Ponadto, musisz przygotować się na mniejsze zarobki – jest on płatny jedynie w 50%. Niewykorzystany – przepada, nie ma możliwości przeniesienia go na kolejny rok. Aby z niego skorzystać, wystarczy najpóźniej w dniu urlopu w dowolny sposób powiadomić pracodawcę – jeśli możesz jedynie wysłać SMS, jest to forma wystarczająca. Nie potrzebujesz czekać na zgodę przełożonego – nie ma on prawa odmówić.
Kto może skorzystać z urlopu z powodu siły wyższej?
Wszyscy ci, którzy są zatrudnieni na podstawie stosunku pracy. Ponadto służby mundurowe: policjanci, strażacy i żołnierze zawodowi; funkcjonariusze Służby Więziennej i Służby Granicznej, a także Krajowej Administracji Skarbowej. Nie przysługuje on natomiast, jeśli jesteś zatrudniony podstawie umowy cywilnoprawnej – czy to umowy zlecenie, czy o dzieło, czy kontraktu B2B.
Urlop z powodu siły wyższej a ewidencja czasu pracy
Niezależnie od nazwy i powodu udzielenia, urlop z powodu siły wyższej również musi zostać wykazany w ewidencji czasu pracy pracownika. Aby uprościć sobie to zadanie, warto korzystać z elektronicznych narzędzi związanych z zarządzaniem czasu pracy, dostosowanych do realiów polskiego rynku i prawodawstwa, takich jak TRIGO-RCP. Nasze rozbudowane oprogramowanie pozwoli na proste i intuicyjne rozliczanie pracowników z przepracowanych godzin, z uwzględnieniem rozmaitych rodzajów urlopów i nieobecności.
Przeczytaj także
Prawa dotyczące pracy nieustannie próbują uzyskać odpowiedni balans w kwestii zwolnienia lekarskiego a grafiku pracy. Mimo to przemyślność pracowników wydaje się stale górować. Jakie są skutki urlopów chorobowych, ile mogą trwać i jak przeciwdziałać uszkodzeniom grafiku pracy spowodowanym przez znikających pracowników? Zwolnienie lekarskie, czyli popularne L4 Wszyscy znamy zwolnienia lekarskie. Korzystają z nich zarówno chorzy, jak i […]
Rejestracja czasu pracy ma ogromne znaczenie dla organizacji, niezależnie od branży, w której działają. Dokładne monitorowanie godzin pracy pracowników umożliwia zarządzanie zasobami ludzkimi, planowanie projektów, kontrolę kosztów, a także zapewnia zgodność z przepisami prawnymi dotyczącymi czasu pracy. Pozwala ona również na efektywne rozliczanie wynagrodzeń oraz ocenę wydajności pracowników. Z tego artykułu dowiesz się, w jaki […]
Rejestracja czasu pracy odgrywa kluczową rolę w ramach prawa pracy w Polsce. Jest to istotny element zarówno dla pracodawców, którzy muszą monitorować czas pracy swoich pracowników, jak i dla samych pracowników, którzy mają prawo do ochrony swoich interesów oraz przepracowanych godzin. W ostatnich latach przepisy dotyczące ewidencji godzin pracy w Polsce uległy zmianie, wprowadzając nowe […]
